|
K�R�AD T�ZMEN
D�� Ticaret M�ste�ar�
T�rkiye'nin ba�ta Irak olmak �zere, kom�ular� ile mevcut dostluk ve
ortakl�k ili�kilerini daha ileri d�zeylere ta��mas� �ncelikli
�nemini korumaktad�r.
Bilindi�i gibi; d�nyan�n ikinci b�y�k petrol rezervine sahip �lkesi
olan Irak, d�� gelirlerinin tamam�na yak�n�n� petrol ve petrol
�r�nleri ihracat�ndan elde etmektedir.
K�rfez krizi sonras�nda b�y�k hasar g�ren, rafineri, petro-kimya,
tar�m makineleri, kimya, demir-�elik, g�da, ila�, elektrikli
aletler, makineler, in�aat malzemeleri ve tekstil ba�ta olmak �zere
sanayi tesisleri yedek par�a, yar� mamul ve hammadde sa�lanamamas�
nedeniyle ya �ok d���k kapasitelerle �al��t�r�labilmekte veya kapal�
tutulmaktad�r.
Petrol �retiminin istikrarl� bir �ekilde art�r�lmas� i�in bu
tesislerin tamam�na yak�n�n�n rehabilite edilmesi ve yeni sahalar�n
geli�tirilmesi i�in b�y�k yat�r�mlar yap�lmas� gerekmektedir.
Orta Do�u �lkelerine g�re �nemli bir tar�msal potansiyeli olan Irak,
tar�m makinalar�, ila� ve g�bre eksikli�i nedeniyle g�da ihtiyac�n�n
�ok �nemli bir b�l�m�n� ithal etmek mecburiyetinde kalmaktad�r. Bu
nedenle Irak, MOU �er�evesinde ihra� etti�i petrolden elde etti�i
gelirlerin �nemli bir b�l�m�n� bu�day, un, kuru g�dalar, ya�, �ay ve
pirin� gibi temel g�da maddeleri ihtiyac�n� kar��lamak �zere
kullanmaktad�r.
K�rfez krizinden sonra durma noktas�na gelen Irak ekonomisi, "BM
Petrol Kar��l��� G�da, �la� ve �nsani �htiya� Maddeleri Program�"n�n
(MOU) y�r�rl��e girdi�i 1997 y�l�ndan itibaren h�zl� bir b�y�me
s�recine girmi�tir. GSY�H 1999 y�l�nda % 13 oran�nda b�y�m��t�r.
BMGK'nin 1284 say�l� karar� ile Irak'�n petrol ihracat�na getirilen
s�n�rlaman�n kald�r�ld���, petrol �retim kapasitesinin art�r�lmas�
amac�yla �nemli kaynak ayr�ld��� ve petrol fiyatlar�n�n �nceki
y�llara g�re �nemli �l��de y�kselmesi ile 2000 y�l�nda ekonomik
b�y�me daha �st d�zeylerde ger�ekle�mi�tir.
2000 y�l�nda da Irak'�n toplam ithalat�n�n 14 milyar dolar d�zeyinde
oldu�u tahmin edilmektedir.
T�rkiye'nin Irak'a yapt��� ihracatta a��rl��� g�da ve tar�m �r�nleri
olu�turmaktad�r. De�irmencilik �r�nleri, sebzeler, hayvansal ve
bitkisel ya�lar ilk s�rada yer almaktad�r. T�rkiye'nin Irak'tan
yapt��� ithalat�n ise tamam�na yak�n bir b�l�m�n� mineral yak�tlar
ve ya�lar olu�turmaktad�r.
MOU kapsam�nda;
" Bu�day, un, �eker, nohut, mercimek, fasulye, yemeklik ya�, �ay,
s�t ve s�t �r�nleri ba�ta olmak �zere g�da maddeleri,
" Un, yem, et, sal�a, zetinya��, s�t ve ya� fabrika tesisleri i�in
makine ve ekipmanlar, so�uk hava depolar�, silo ve g�da �r�nlerinin
saklanmas�na y�nelik anahtar teslimi projeler,
" ��me suyu ve kanalizasyon sistemlerinin yenilenmesi, yeni
tesislerin yap�m�nda kullan�lan malzeme ve te�hizat, anahtar teslimi
projeler,
" �la� ve t�bbi malzeme ve te�hizat, ambulans, laboratuvar alet ve
ekipmanlar�, hastane mobilyalar�,
" Elektrik �retim, iletim ve da��t�m�nda kullan�lan malzeme ve
te�hizat (trafo, jenerat�r, elektrik dire�i, kablo), anahtar teslimi
projeler,
" Tar�mda kullan�lan makine ve aletler, g�bre, zirai ila� ve a��lar,
sulamada kullan�lan boru, pompa ve di�er te�hizat, |
|
" K�rtasiye malzemeleri, s�ra, sandalye, b�ro mobilyalar�, e�itim
ama�l� elektronik aletler (TV, video, kamera gibi),
" ��p kamyonlar�, su ve yak�t tankerleri, a��r y�k kamyonlar� ve
�ekiciler, �ehiri�i ve �ehirleraras� otob�sler, minib�s, midib�s,
kamyonet,
demiryollar�n�n modernizasyonu ve yeni demiryolu yap�m�nda
kullan�lan malzeme ve makineler, lastik, lastik sanayiinde
kullan�lan yar� mamul maddeler,
" Telekom�nikasyon sekt�r�nde kullan�lan her t�rl� malzeme ve
te�hizat,
" �n�aat demiri, fayans, vitrifiye malzemeleri, i� makinalar�,
y�kleyiciler, topra�� kazmaya ve d�zeltmeye yarayan di�er ara�lar,
vin�ler,
" Petrol �retimi ve rafinaj�nda kullan�lan her t�rl� malzeme ve
te�hizat, hizmetler,
" Konut projeleri vb.
gibi geni� bir �r�n yelpazesinde Irak'a ihracat imkan�
bulunmaktad�r.
Kom�u �lkeler Stratejisi i�inde yer alan Irak �lkemiz ihracat��lar�
i�in �nemli bir pazar konumundad�r. K�rfez Sava�� nedeniyle iki �lke
aras�ndaki ticaret hacmi az�msanamayacak oranda a�a��lara inmi�tir.
Ancak, ge�en y�l uygulanmaya ba�lanan "Kom�u �lkeler Stratejisi"
�er�evesinde, 2000 y�l� ikili ticaret a��s�ndan bir d�n�m noktas�
olmu�tur. Irak'a ilk ticaret heyeti program�m�z 28 �ubat-1 Mart
2000, ikincisi 12-16 Mart 2001 tarihleri aras�nda
ger�ekle�tirilmi�tir. Heyetlerin sonras�nda ger�ekle�tirilen Karma
Ekonomik Komisyon toplant�s�, T�rk-Irak �� Konseyi'nin kurulmas�,
d�zenlenen fuarlar ve di�er kar��l�kl� ziyaretlerin iki �lke
aras�ndaki ticari ili�kilerin geli�tirilmesine �nemli katk�lar�n�n
oldu�u inanc�nday�m.
2000 y�l�nda 200 milyar dolarl�k GSY�H ile d�nyan�n en b�y�k 20
ekonomisi aras�nda yer alan �lkemizin 200'den fazla �lkeye 17.000
kalem mal ihra� etmekte oldu�u da g�z�n�nde bulundurulursa, Irak'�n
hedef pazar ba�lam�nda �nemi tart���lmazd�r.
Bu bilin�le M�ste�arl���m�z, y�llard�r aral�ks�z i�tirak edilen
Ba�dat Uluslararas� Genel Ticaret ve Sanayi �r�nleri Fuar�'na
kat�l�m�n temini ile yetinmeyip, yine Ba�dat'ta birincisi 6-10 May�s
1997 tarihinde olmak �zere, Nisan 2000 ve May�s 2001 tarihlerinde
T�rk ihra� �r�nleri fuarlar�n�n, Eyl�l 2001'de ise �la�, T�bbi
Malzeme ve Medikal Fuar�'n�n organizasyonlar�n� sa�lam��t�r.
Di�er taraftan, 2002 y�l� uluslararas� fuar kat�l�m program�nda,
y�l�n ilk yar�s�nda Ba�dat 4. T�rk �hra� �r�nleri, ikinci yar�s�nda
ise Ba�dat 35. Uluslararas� Genel Ticaret ve Sanayi �r�nleri
Fuar�'na i�tirak edilmesi hususu kesinle�mi�tir.
T�rkiye'nin mevcut potansiyeli ile Irak'�n altyap� projeleri dahil
her t�rl� ihtiyac�n� kar��layabilecek ekonomik g�ce sahip oldu�u
inanc�ndan ve yo�un fuar etkinliklerinin yan�nda ger�ekle�tirdi�imiz
ticaret heyeti programlar�yla da biz T�rkiye olarak �zerimize d��en
g�revi yerine getirdi�imiz ger�e�inden hareketle, dost ve kom�u �lke
Irak'�n T�rk firmalar�na �ncelikle �ans tan�yaca��na inan�yorum. Bu
noktay� dikkate alarak, kar��l�kl� anlay�� i�erisinde yapaca��m�z
�al��malarla Irak'a ihracat�m�z�n yak�n gelecekte en az 2-2.5 milyar
dolarl�k hedefe rahatl�kla ula�abilece�i kanaatindeyim.
|